DeltaPatents op Technology for Health 2015 vakbeurs

DeltaPatents staat op 6 en 7 oktober op de Technology for Health 2015 vakbeurs in Den Bosch. Op de Technology for Health zijn de laatste ontwikkelingen te zien op het gebied van componenten, devices en services voor de gezondheidszorg.

Technologie neemt in gezondheidszorg een steeds belangrijkere plaats in. Op de beurs is bijvoorbeeld te zien: Embedded software, 3D printing, biomaterialen, fotonica, imaging, technologieën voor preventie en bestrijding van acute beroerte.

DeltaPatents zal aanwezig zijn om uw vragen over het octrooieren van medische uitvindingen te beantwoorden. Op de stand staan kunt u onze specialisten Nico Cordes, Pete Pollard  en Sander van Rijnswou ontmoeten.

Nederlandse uitvindster Laura van 't Veer ontvangt European Inventor Award

Op 11 juni 2015 werden in Parijs de prestigeuze European Inventor Awards (link) uitgereikt aan een reeks uitvinders die door hun werk een exceptionele bijdrage hebben geleverd aan sociale ontwikkeling, technologische vooruitgang en economische groei. In de categorie Small and Medium-sized Enterprises werd dit jaar de prijs uitgereikt aan de Nederlandse onderzoekster Laura van 't Veer die een aantal jaren geleden met enkele mede-onderzoekers het bedrijf Agendia is gestart. Van 't Veer is haar baanbrekende werk begonnen op Harvard Medical School om vervolgens verder te gaan op het Nederlands Kanker Instituut in Amsterdam. Zij werkt tegenwoordig als hoogleraar Laboratory Medicine aan de universiteit van Californië. De uitvinding (gepubliceerd als aanvrage onder nummer WO 2004/065545) heeft betrekking op het diagnosticeren van vroeg-stadium borsttumoren, het in kaart brengen van genactiviteit om vervolgens een uitspraak te doen over het risico op uitzaaiingen. De naam die gegeven is aan deze methode is 'MammaPrint' en de screening wordt bijna wereldwijd aangeboden. Hoewel de uitvinding niet direct een oplossing biedt tegen de tumoren zelf, is het wel een heel zinvolle bijdrage in de quality of life in de jaren die volgen op de eerste diagnose. Zo hoeven soms heftige behandelingen niet uitgevoerd te worden (omdat de kans op een metastase erg klein is), waar voorheen standaard zeer belastende hormoontherapiën werden toegepast.
Op woensdag 5 juni j.l. heeft het programma EenVandaag uitgebreid aandacht besteed aan Laura van 't Veer en haar werk (zie hier de uitzending) in de reeks Patent uit de Polder.

Gebruik Databank Octrooilicenties nog beperkt

Op 11 november 2014 lanceerde Octrooicentrum Nederland de Databank Octrooilicenties. Nu, 8 maanden later,  wordt de database nog niet heel intensief gebruikt, zoals hieronder blijkt.
 
Houders van een Nederlands octrooi of aanvragers van een Nederlands octrooi die een licentie op hun octrooi aan derden willen verlenen kunnen hun octrooi of octrooiaanvrage in deze databank laten registreren. Ook houders van een Europees octrooi dat in Nederland is gevalideerd kunnen via deze weg aan het publiek laten weten dat zij licentiebereid zijn. Uit de manier waarop deze databank is opgezet, kan geconcludeerd worden dat dit vooral een gratis service van Octrooicentrum Nederland is die octrooihouders / -aanvragers met licentiebereidheid aan potentiële licentienemers probeert te koppelen zonder verdere bijzondere rechten en plichten. Een soort van databank met technologie-contactadvertenties dus.
Zoals gemeld, de databank heeft voor de octrooihouders / -aanvragers en voor het publiek zo goed als geen rechtsgevolgen. Als octrooihouder / -aanvrager toon je je bereidheid, maar je bent niet verplicht een licentie te geven als iemand je voor een licentie benadert, zeker niet als je niet tot de gewenste deal kunt komen. En dit betekent ook dat iemand die via de databank een octrooihouder vindt er niet direct op mag rekenen dat hij ook de licentie kan verkrijgen. In een aantal Europese landen krijgen octrooihouders korting op de jaartaksen indien zij hun licentiebereidheid laten registreren, maar voor dit systeem is in Nederland niet gekozen.

De databank is nu zo'n 8 maanden online en het leek mij interessant eens te gaan zoeken in deze databank. Indien het trefwoord "*" ingetypt wordt verschijnen er 368 resultaten, waaruit ik concludeer dat er voor 368 octrooien/octrooiaanvragen de licentiebereidheid geregistreerd is. Op de website "feiten en cijfers over octrooien" blijkt dat er in Nederland zo'n 160.000 nog levende octrooirechten zijn - 368 lijkt daarbij in het niet te vallen.

De databank heeft ook voor de verschillende octrooien en octrooiaanvragen een technologiegebied geregistreerd. Vervolgens levert het zoeken op "*" per technologie het volgende aantal resultaten:

bouwkunde / infrastructuur	75
chemie	44
energie / milieu	99
ICT / Telecommunicatie	73
levensbehoeften / huishouding	71
life science / biotechnologie	33
processen en bewerkingen	110
transport (middelen + voorzieningen)	105

In sommige gebieden lijkt de licentiebereidheid beperkt, zoals in de chemie, life science en biotechnologie. Het wonderlijke is trouwens wel dat de som van deze getallen groter is dan 368 - waarschijnlijk worden sommige octrooien of octrooiaanvragen tot meerdere technologiegebieden gerekend.

Ik ben ook even door de lijst "energie / milieu" gelopen. Ik was nieuwsgierig naar de namen van de octrooihouders. Weinig namen deden een belletje rinkelen. Waarschijnlijk in hoofdzaak relatief kleine bedrijven - in ieder geval zo goed als geen bekende grote bedrijven. De naam "Stichting Energieonderzoek Centrum Nederland" (ECN) kwam wel vaak voor in dat rijtje. Het specifiek zoeken op deze naam levert 50 resultaten. Klaarblijkelijk is de databank erg interessant voor een onderzoeksinstituut dat, in plaats van het verkopen van concrete producten, vooral technologie aan de man moet brengen. Veel van deze geregistreerde octrooien van ECN gaan over zonnecellen. Dus, mocht u zonnecellen gaan produceren en zoekt u naar technologie die u kunt licenseren: ga zoeken in de Databank Octrooilicenties, maar besef wel dat er nog duizenden andere octrooirechten die niet in de databank staan maar mogelijk wel relevant zijn voor het produceren (en verkopen) van zonnecellen.

Foto "Solar Mosaic" van Scott Robinson verkregen via Flickr onder een CC-By 2.0 licentie  (foto is ongewijzigd).

Italië wil alsnog bij Unitary patent

Italië heeft de EU gevraagd om alsnog toe te treden tot het eenheidsoctrooi (unitary patent). Door deze stap is het waarschijnlijk dat eenheidsoctrooien ook in Italië zullen gelden.

Op dit moment had Italië een unieke positie ten opzichte van de andere de EU lidstaten. Aan de ene kant deed het niet mee met de samenwerking voor het eenheidsoctrooi. De Europese regelgeving over het eenheidsoctrooi had geen werking in Italië. Een eenheidsoctrooi zou dus ook niet van kracht zijn in Italië. Aan de andere kant had Italië wel de 'Overeenkomst betreffende een eengemaakt octrooigerecht' ondertekend. Dus een eengemaakt octrooigerecht (unified patent court) in Italië zou wel zeggingskracht hebben over eenheidsoctrooien.

Italië had problemen met het talenregime. Engels, Duits en Frans hebben in Europese octrooien een voorkeurspositie. Deze voorkeurspositie blijft ook bij het eenheidsoctrooi van kracht. Engels heeft zelfs een nog iets betere positie dan de andere talen. Spanje en Italië hadden hier tegen een procedure lopen bij het Hof van Justitie. Nadat de laatste zaak van Spanje verloren ging, heeft Italië nu de beslissing genomen om mee te doen met het eenheidsoctrooi.

Als het eenheidsoctrooi van start gaat zal het van kracht zijn in de EU landen die de overeenkomst geratificeerd hebben. Met één octrooi kan dan een groot deel van de EU markt beschermd worden. Op dit moment hebben al geratificeerd: Oostenrijk, België, Denemarken, Frankrijk, Luxemburg, Malta, en Zweden. Daar zal zeker nog de verplichte landen Duitsland en het Verenigd Koninkrijk bij komen. Ook Nederland is vergevorderd met de ratificatie.

Foto "Italy" van Moyan Brenn verkregen via Flickr onder een CC-By 2.0 licentie  (foto is ongewijzigd).

Innovatiesubsidies worden samengevoegd: meer mogelijkheden voor start-ups

In de nieuwe regeling kunnen kosten voor apparatuur een korting op de loonbelasting geven

Minister Kamp schrijft in een brief aan de tweede kamer dat hij de innovatiesubsidies WBSO en RDA gaat samenvoegen.

Nederland kent drie fiscale subsidies voor innovatie: de WBSO, de RDA en de Innovatiebox. Nu is het zo dat de RDA en de Innovatiebox alleen voordelig zijn voor een bedrijf als er winst wordt gemaakt. Deze subsidies geven namelijk een korting over de belasting die over de winst wordt betaald. Start-ups hebben daarom vaak niet veel aan de RDA en de Innovatiebox omdat er in het opstart stadium vaak nog geen winst wordt gemaakt.

In de voorgenomen integratie van de RDA en de WBSO worden ze samengevoegd tot één fiscale regeling die wordt verrekend met de loonheffing. Daardoor is de het voor start-ups mogelijk om toch gebruik te maken van de RDA--ook als er nog geen winst wordt gemaakt.

De WBSA regeling maakt het goedkoper om mensen aan te nemen voor Speur en Ontwikkelingswerk (S&O). De RDA maakt het goedkoper om andere kosten te maken. Voorbeelden van kosten die onder de RDA kunnen vallen zijn: De aanschaf van (delen van) gebouwen waar S&O-werkzaamheden plaatsvinden en de aanschaf van apparatuur of instrumenten die specifiek bedoeld zijn voor speur- en ontwikkelingswerk.


Het kabinet ziet meer voordelen van de nieuwe samenvoeging. Een afdrachtvermindering op de loonbelasting kan voor een bedrijf eerder voordeel opleveren dan een korting op de winstbelasting. Hierdoor is minder kredietverlening nodig. Bovendien zal de regeling Nederland aantrekkelijker maken om onderzoek te laten uitvoeren.

Tot nu toe hadden de WBSO en de RDA regeling elk hun eigen 'entreekaartje': de WBSO beschikking en de RDA beschikking. In de nieuwe regeling is de RDA afgeschaft en daarmee ook de RDA beschikking. De WBSO beschikking geeft toegang tot de WBSO en RDA. Het was al zo dat de WBSO beschikking toegang gaf tot de Innovatiebox. Met de samenvoeging van de WBSO en de RDA geeft de WBSO dus toegang tot alle drie de fiscale instrumenten.

Overigens kan de innovatiebox ook gebruikt worden zonder WBSO beschikking, als het bedrijf octrooi heeft gekregen op zijn innovaties.


Photo by U.S. Army RDECOM obtained via Flickr under CC BY 2.0 license (no changes made).

Aids Fonds & Artsen zonder Grenzen: verander het octrooisysteem!

In de Volkskrant van dinsdag 16 juni 2015 vroegen Katrien Coppens, adjunct-directeur van Artsen zonder Grenzen en Ton Coenen, directeur van het Aids Fonds in een opiniestuk aandacht voor het feit dat op dezelfde dag namens ruim 30 organisaties en een door duizenden Nederlanders ondertekende petitie werd aangeboden aan de Tweede Kamer om deze te bewegen ‘het internationaal patentsysteem tijdens het Nederlands voorzitterschap in de Europese Unie in 2016 te veranderen’. 

Coppens en Coenen stellen dat patenten op farmaceutische producten leiden tot woekerprijzen die ‘maar liefst twintig jaar kunnen standhouden’. Gesteld wordt dat er voor armere landen al min of meer een oplossing is gevonden in prijsafspraken waarbij de hiv-remmers voor betaalbare bedragen beschikbaar zijn gekomen, maar dat er nog steeds een probleem is voor middeninkomenslanden zoals India. Deze landen moeten met de farmaceuten zelf onderhandelen over de prijzen van hiv-remmers, en gesteld wordt dat deze onderhandelingen onder druk worden gezet door westerse overheden die hun eigen farmaceutische industrie willen beschermen. Coppens en Coenen stellen dat ook de EU deze druk uitoefent.

Eigenlijk is de conclusie van het betoog dat het prima is dat de westerse landen hoge prijzen betalen voor de farmaceutische producten (en met name hiv-remmers), omdat de producenten daarme ruimschoots hun investeringen terugverdienen, maar dat het mogelijk moet zijn om de armere landen en de middeninkomenslanden door middel van afspraken met farmaceuten minder te laten betalen. Verder zou het een land als India vrij moeten staan om generische producten van dergelijke medicijnen te produceren. De EU moet geen druk uitoefenen op de onderhandelingen en juist de weg vrij moeten maken voor lagere prijzen en de generische producten.

Er is nogal wat af te dingen op het verhaal van Coppens en Coenen. Vooral blijft volstrekt onduidelijk welke ‘veranderingen’ Artsen zonder Grenzen en het Aids Fonds voor ogen hebben met hun petitie. Ook hun websites zijn hierover vaag. Wat moet er aan het huidige octrooisysteem in Europa (een toekenningssysteem) veranderd worden zodat in middeninkomenslanden als India de weg vrij wordt gemaakt voor de productie van generische middelen? Het verzoek aan de Tweede Kamer snijdt geen hout. India heeft een eigen patentsysteem, dat los staat van dat van Europa. Het Europees octrooiverdrag is een verdrag voor het toekennen van octrooien (patenten) in Europa, niet daarbuiten. Verder moet voor de handhaving van een octrooi (inbreukvraag) de gang worden gemaakt naar de nationale rechter. Nu gaat dit binnenkort wel veranderen met het Europese eenheidsoctrooi, maar dan nog: dat heeft alleen betrekking op de aangesloten (Europese) landen, niet op landen als India, Brazilië, Mexico, Argentinië, etc. Hoe Nederland als voorzitter van de EU het ‘patentsysteem zou moeten veranderen’ om de weg vrij te maken voor lagere prijzen in middeninkomenslanden en voor generische producten vanuit India blijft volstrekt onduidelijk. Men kan hooguit van Nederland als voorzitter vragen om de lobby ten aanzien van de onderhandelingen tussen farmaceuten en middeninkomenslanden te herzien, of af te zwakken. Maar dat heeft dus niks van doen met het octrooisysteem, dat nog steeds nodig is voor een exclusiviteit om in het ‘winstgevende Westen’ zoals Coppens en Coenen het noemen, het door producenten geïnvesteerde geld terug te verdienen.

Het spijtige is dat het lijkt alsof Artsen zonder Grenzen en het Aids Fonds überhaupt tegen octrooien zijn. Zo wordt gezegd dat het Aids Fonds belangenbehartigers en overheden van landen waar de toegang tot hiv-remmers wordt bedreigd, ondersteunt, en dat Artsen zonder Grenzen een kennisbank is begonnen om patiëntenorganisaties te helpen onterechte patentaanvragen aan te vechten. Onterechte patenten mogen gerust worden aangevallen; die zijn tenslotte onterecht toegekend. Maar het moet niet zo zijn dat patenten die zijn toegekend voor nieuwe, inventieve en vooruitstrevende geneesmiddelen waar jaren aan is gewerkt, die tot het uiterste zijn getest, die heel goed werken en waar tientallen tot honderden miljoenen euro’s in zijn geïnvesteerd ook worden aangevallen, en misschien wel om de verkeerde redenen. Tenslotte – en dat lijken Coppens en Coenen ook wel in te zien – zijn deze patenten nodig om de investeringen (in elk geval in het rijke (winstgevende) westen) terug te verdienen. Het aanvallen van patenten die wel degelijk terecht zijn toegekend, maar waartegen weerstand bestaat (omdat ze alleen maar tot woekerprijzen zouden leiden) heeft dan hooguit een averechts effect en is allesbehalve verstandig. Veel beter zou het zijn om met farmaceuten overeen te komen dat geneesmiddelen naar draagkracht worden vergoed, en dan zullen ze duur zijn in het rijke westen, goedkoop in de middeninkomenslanden en heel goedkoop en misschien wel gratis in de armere landen. Dat zou het Aids Fonds en Artsen zonder Grenzen na moeten streven; niet ‘het veranderen van het patentsysteem’, want dat systeem is en blijft nodig voor het terugverdienen van geïnvesteerd geld door middel van exclusiviteit en voor het blijven uitvinden en ontwikkelen van nieuwe medicijnen en andere uitvindingen, hoe je het ook wendt of keert. Zonder patenten geen industriële vooruitgang, zeker niet in de farmaceutische wereld.

Gezien op het nationaal archief. Bijna 350 jaar geleden kreeg Christiaan Huygens een octrooi voor zijn uitvinding van het slingeruurwerk.  Pas in 1817 werd in Nederland een Octrooiwet aangenomen waarin de verlening van octrooien wettelijke geregeld was.  (Overigens werd de wet in 1869 weer afgeschaft, en in 1910 weer ingevoerd.)

16 juni 1667 Christiaan Huygens ontvangt een octrooi van de Staten-Generaal voor zijn uitvinding: het slingeruurwerk pic.twitter.com/TsVeSiWVAj

— gahetNA (@gahetNA) June 16, 2015